Malokrvnost: 7 znakova da imate manjak gvožđa

Malokrvnost: 7 znakova da imate manjak gvožđa

Postoji niz simptoma koji ukazuju na malokrvnost i nedostatak gvožđa, a neki od njih su stalni osjećaj umora i hladne ruke i stopala. 

Gvožđe je mineral koji je važan za zdravlje crvenih krvnih zrnaca. Nalazi se u dva proteina crvenih krvnih zrnaca: hemoglobin i mioglobin. Gvožđe pomaže u transportu kiseonika iz pluća do ostatka tijela, podržava zdravlje vezivnog tkiva i promoviše metabolizam mišića. ¹

Nedostatak gvožđa može da se javi ako imate stanje koje smanjuje sposobnost tijela da apsorbuje gvožđe, kao što je zapaljenje crijeva ili celijakija. ¹ Ljudi koji ne jedu dovoljno hrane bogate gvožđem ili imaju veće potrebe za gvožđem zbog trudnoće ili dojenja mogu takođe postati malokrvni. ²

Pošto se gvožđe nalazi u krvi, gubitak krvi takođe može izazvati nedostatak. Ovo se može desiti zbog obilnih menstruacija, gastrointestinalnog krvarenja, traumatskih povreda i krvarenja urinarnog trakta. Rano uočavanje znakova manjka gvožđa ključno je da se spriječi napredovanje anemije i razvijanje težih komplikacija kao što su problemi sa srcem, komplikacije u trudnoći i zastoji u razvoju kod djece.

Kako prepoznati malokrvnost i manjak gvožđa

1. Osjećate se umorno

Umor je jedan od najčešćih simptoma nedostatka gvožđa. Možda se osjećate slabo i umorno bez očiglednog razloga, čak i ako dovoljno spavate. Ovo se dešava zato što kada vam nedostaje gvožđe, nema dovoljno hemoglobina da transportuje kiseonik do svih vaših tkiva, što izaziva umor.

Nedostatak gvožđa je takođe povezan s poremećajima spavanja kao što su nesanica i sindrom nemirnih nogu, koji mogu poremetiti san i pogoršati osećaj umora. ³

Iako postoje i drugi razlozi za umor, mnogi ljudi sa nedostatkom gvožđa doživljavaju ovaj simptom. Osjećaj umora, zajedno sa drugim simptomima nedostatka gvožđa, može ukazivati na to da ste malokrvni.

2. Ruke i stopala su vam uvek hladni

Nedostatak gvožđa ponekad može dovesti do hladnih prstiju na rukama i nogama, čak i kada je napolju toplo. Slično umoru, ovaj simptom je povezan sa ulogom hemoglobina u tijelu. Bez dovoljno hemoglobina, cirkulacija se smanjuje, a kiseonik ne stiže do ekstremiteta.

3. Vaša koža je neobično blijeda

Neuobičajeno blijedo lice je još jedan znak smanjene cirkulacije krvi, što se može desiti kada tijelo ne proizvodi dovoljno crvenih krvnih zrnaca zbog nedostatka gvožđa. Ovaj simptom može se manifestovati različito u zavisnosti od tona kože. Blijedilo može biti očiglednije kod osoba koje imaju svijetliji ton kože, naročito lica.

4. Malokrvnost prate i česte vrtoglavice

Još jedan uobičajeni simptom manjka gvožđa i malokrvnosti je vrtoglavica. To se dešava zato što kada tijelo ima malo gvožđa, nedostaje crvenih krvnih zrnaca da prenosi kiseonik do mozga i drugih organa.

5. Često imate glavobolje

Kada vaš mozak ne dobija dovoljno kiseonika, može uslijediti glavobolja. Nedostatak gvožđa takođe može da izazove oticanje krvnih sudova, što može da stvori pritisak koji dovodi do glavobolje. ⁴

Nedavna studija je otkrila snažnu vezu između anemije zbog nedostatka gvožđa i hroničnih svakodnevnih glavobolja. Migrene su takođe bile česte među učesnicima studije sa nedostatkom gvožđa. ⁵

6. Kosa i nokti su vam slabi ili lomljivi

Krhki nokti mogu biti još jedan pokazatelj nedostatka gvožđa. Ako nedostatak gvožđa napreduje, takođe možete razviti koilonihiju, stanje u kome su vam nokti zakrivljeni ka unutra i imaju izbočine, slično kao kašike. ⁶

Koilonihija pogađa oko 5% ljudi sa nedostatkom gvožđa. Može se desiti zbog abnormalnosti u dotoku krvi u nokte i mehaničkog pritiska koji uzrokuje da spoljašnji delovi noktiju rastu prema gore. ⁷

Nedostatak gvožđa takođe može dovesti do stanjivanja i gubitka kose zbog nedostatka ishrane i slabe cirkulacije, a to je neophodno za rast kose. Istraživanja pokazuju da je manjak gvožđa čest uzrok gubitka kose. ⁸

7. Čudna žudnja za nejestivim stvarima

Malokrvnost izazvana manjkom gvožđa može da izazove žudnju za nehranljivim supstancama poput leda, nekuvanog pirinča ili papira. U Sjedinjenim Državama, procenjuje se da 25% ljudi sa nedostatkom gvožđa doživljava pagofagiju — žudnju za ledom. ⁹ Ovaj simptom se najčešće javlja kod trudnica ili predadolescenata. ¹⁰

Suplementi samo po preporuci ljekara

Ako imate manjak gvožđa ili ste u opasnosti da ga razvijete, uzimanje suplementa gvožđa po preporuci ljekara može pomoći da nivo gvožđa ostane u normalnom opsegu. Vraćanje nivoa gvožđa u normalan opseg može trajati 3-6 mjeseci suplementacijom. ¹⁰

Suplementi gvožđa često izazivaju neželjene efekte kao što su mučnina, dijareja ili zatvor. Ako ih osjetite, obavezno se obratize ljekaru. I nikada ne uzimajte suplemente gvožđa na svoju ruku, bez prethodne analize krvi koja je pokazala da postoji manjak gvožđa.

1. https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/[↩][↩]
2. https://medlineplus.gov/ency/article/000584.htm[↩]
3. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1087079220300174?via%3Dihub[↩]
4. https://jmedicalcasereports.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13256-020-02631-2[↩]
5. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/03331024221143540[↩]
6. https://medlineplus.gov/ency/article/003247.htm[↩]
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559311/[↩]
8. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1155/2020/7341018[↩]
9. https://www.cureus.com/articles/145071-the-association-between-pica-and-iron-deficiency-anemia-a-scoping-review#!/[↩]
10. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/17474086.2016.1245136[↩][↩]